بر مبنای نظرسنجی های 3 ساله بانک مرکزی در خصوص بازارهای FX و OTC در سال 2019، بازار فارکس با حجم معاملاتی روزانه 6.6 تریلیون دلار بزرگترین بازار مالی در جهان به شمار می رود. در واقع به یقین می توان گفت FOREX از بازار سهام نیز بزرگتر است. این بازار که در آن ارزهای مختلف با هم خرید و فروش می شود، دارای ویژگی های منحصر به فرد زیادی بوده و همواره تاجران نوپا را شگفت زده می نماید. در این مقاله نگاهی به مقدمات فارکس و علت هجوم سرمایه گذاران و معامله گران به این بازار خواهیم داشت. با کپیتال اکستند یکی از معتبرترین و بهترین بروکر فارکس همراه باشید.
نرخ مبادله قیمتی است که برای خرید یک ارز در ازای ارز دیگر پرداخت می شود. در واقع این سبک مبادلاتی است که بازار فارکس را می چرخاند. امروزه بالغ بر 180 نوع ارز رسمی در جهان وجود دارد. با این وجود، اکثر معاملات فارکس با استفاده از دلار آمریکا USD، پوند انگلیس GBP، ین ژاپن JPY و یوروEUR صورت می گیرد. سایر ارزهای رایج در تجارت ارز نیز شامل دلار استرالیا AUD، فرانک سوییس CHF، دلار کانادا CAD و دلار نیوزلندNZD می باشد.
معاملات ارز از طروق مختلفی صورت می پذیرد. معاملات نقدی، سوآپ و قراردادهای اختیاری که ابزار پایه آن یک ارز است. این معاملات در دنیا به صورت 24 ساعته و در 5 روز هفته در جریان است.
بازار فارکس بازیگران زیاد و مختلفی دارد؛ طیف گسترده ای از افراد در این بازار مشغول به معامله در فارکس هستند. در ادامه به بررسی عمده موسسات و معامله گران بازار FX خواهیم پرداخت:
بیشترین حجم معاملات ارزی در بازار FX بین بانک ها صورت می پذیرد. در واقع فارکس بستری است که در آن بانک ها در هر ابعاد و اندازه ای از طریق شبکه الکترونیک ارز مبادله می کنند. در واقع درصد بزرگی از حجم معاملات ارز در فارکس را بانک های بزرگ تشکیل می دهند. همچنین بانک ها تراکنش های مشتریان این بازار را تسهیل می نمایند و معاملات سفته بازانه را برای رسیدن به سود بیشتر از پنل خود انجام می دهدد.
هنگامی که بانک در نقش فروشنده برای مشتریان ظاهر می شود، اختلاف قیمت خرید و فروش نشان دهنده سود بانک است. همچنین معاملات ارزی سفته بازانه در نوسانات ارزی توسط بانک ها برای سود بیشتر صورت می گیرد. به خاطر داشته باشید پورتفولیوی سرمایه گذاران (مجموعه سرمایه گذاری های مالی) می تواند از تنوع بالای ارزی برخوردار باشد.
یکی از بازیگران مهم و اصلی فارکس، بانک های مرکزی هستند که نماینده کشور و دولت خود می باشند. عملیات بازار باز و نرخ بهره بانک های مرکزی تاثیر زیادی بر نرخ ارز دارند. در واقع این بانک ها مسئول تعیین قیمت ارز بومی خود در بازار فارکس هستند. به بیان دیگر ارز یک کشور بر مبنای نظام ارزی خاص آن کشور در بازار آزاد معامله می شود. برای درک بیشتر این مساله باید گفت که نظام های ارزی به دو دسته شناور و ثابت تقسیم می شود. نظام ارزی شناور یعنی نرخ ارز به واسطه عرضه و تقاضا در بازار مشخص می شود. به عبارت دیگر دولت تعیین کننده قیمت ارز نبوده و نرخ ارز به طور آزادانه تعیین می شود. اما در صورت افت شدید، بانک مرکزی وارد عمل شده و نسبت به تثبیت قیمت اقدام می نماید.
در واقع هر عملی که توسط بانک مرکزی در فارکس انجام می شود، با هدف تثبیت قیمت ارز یا رقابت پذیری اقتصادی آن صورت می پذیرد. بانک های مرکزی و سفته بازان برای کاهش یا افزایش ارزش پول خود ممکن است در معاملات ارزی مداخله نمایند. به طور مثال یک بانک مرکزی ممکن است با ایجاد عرضه اضافی در طول دوره های طولانی کاهش تورم، نسبت به تضعیف پول خود اقدام نموده و سپس از آن برای خرید ارز خارجی استفاده نماید. این روش به طور موثر ارزش پول داخلی را کاهش داده و روند صادرات در بازار جهانی را رقابتی تر می کند. این استراتژی توسط بانک های مرکزی برای کاهش تورم استفاده می شود. همچنین معامله گران فارکس نیز از این روش به عنوان استراتژی بلند مدت خود بهره می برند.
مدیران پورتفولیو (مجموعه سرمایه گذاری های مالی) ، صندوق های پوشش ریسک و وجوه تجمیع شده دومین مجموعه بزرگ بازیگران بازار فارکس هستند. مدیران سرمایه گذاری برای حساب های بزرگی مانند صندوق های بازنشستگی، بنیادها و موقوفات نسبت به معامله ارزها اقدام می کنند.
مدیران سرمایه گذاری که دارای پورتفولیوی بین المللی هستند، برای تجارت اوراق بهادار خارجی می بایست نسبت به خرید و فروش ارز اقدام نمایند. همچنین این مدیران ممکن است معاملات سفته بازی فارکس را در دستور کار خود قرار دهند. در حالی که برخی صندوق های تامینی، معاملات ارزی را به عنوان بخشی از استراتژی سرمایه گذاری خود انجام می دهند.
شرکت های صادر کننده و وارد کننده از معاملات ارزی فارکس برای پرداخت های بین المللی خود بهره می برند. به طور مثال یک شزکت تولید کننده پنل خورشیدی آلمانی را در نظر بگیرید که قطعات خود را از آمریکا وارد کرده و محصول نهایی را در چین به فروش می رساند. پس از فروش و دریافت یوآن چین، می بایست نسبت به تبدیل این ارز به یورو اقدام نماید. مرحله بعد نیز تبدیل کردن یورو به دلار جهت خرید قطعات آمریکایی بیشتر است.
در چنین شرایطی شرکت ها برای دوری کردن از ریسک تبدیل ارز، از فارکس برای انجام معاملات و تبدیل های خود استفاده می کنند. این شرکت آلمانی ممکن است دلارهای آمریکایی را به طور نقدی خریداری کند یا برای کاهش ریسک اکسچنج، پیش از خرید قطعات از آمریکا، قرار داد سوآپ ارزی منعقد کند. به یاد داشته باشید پوشش ریسک تبدیل ارز می تواند ایمنی سرمایه گذاری های بین المللی را افزایش دهد.
حجم معاملات fx که توسط سرمایه گذاران خرد انجام می شود در مقایسه با موسسات و بانک ها بسیار کم است. با این وجود محبوبیت فارکس در میان معامله گران خرد روز به روز در حال افزایش است. سرمایه گذاران کوچک مبادلات ارزی خود را بر اساس ترکیبی از عوامل بنیادین (نرخ بهره، نرخ تورم و سیاست های پولی) و عوامل تکنیکال (حمایت، مقاومت، شاخص های تکنیکال و الگوهای قیمت) انجام می دهند.
نتیجه همکاری میان انواع مختلف معامله گران در fx، یک بازار بین المللی دست به نقد است که بر مشاغل سراسر دنیا تاثیر می گذارد. تغییرات نرخ ارز عامل مهمی در تورم، درآمدهای جهانی شرکت ها و تراز پرداخت هر کشور است. به طور مثال، استراتژی معامله حملی (carry trade strategy) تاثیر فعالان بازار ارز را بر نرخ ارز نشان می دهد. این استراتژی به این صورت است که شما با خرید یک دارایی و نگهداری آن، به سود حاصل از معامله و سود نگهداری آن خواهید رسید. به طور مثال اگر ین ژاپن بازدهی و سود نگهداری (carry) کمتری داشته باشد، معامله گر آن را فروخته و ارزی با بازدهی بالاتر خواهد خرید. یا مثلا اگر شما به ازای سرمایه گذاری هر یک میلیون دلار خود در usa به 3.5 درصد سود برسید، با حمل و سرمایه گذاری همان مبلغ در کشور دیگر به فرض به 8 درصد شود خواهید رسید. بنابراین با دریافت وام از بانک آمریکایی و سرمایه گذاری آن در کشوری دیگر به سود نگهداری بالا و قابل قبولی خواهید رسید.
در فارکس نیز شرایط استراتژی معامله حملی به همین صورت است. معامله گران با قرض گرفتن ارزهای کم بازده و فروش آن ها برای خرید ارزهای پر بازده، مابه التفاوت میان آن ها را به عنوان سود دریافت می کنند. در واقع معامله گر در این نوع معاملات به دنبال اختلاف نرخ بهره در جفت ارز مورد نظر است تا در طول دوره حمل (carry) از این اختلاف قیمت سود کسب نماید.
علت اصلی اینکه فارکس به عنوان بزرگترین بازار مالی جهانی شناخته می شود این است که به همه، از معامله گران خرد تا بانک های مرکزی، قدرت می دهد تا به صورت بالقوه از نوسانات ارزی جهانی بهره ببرند. در این بازار استراتژی های متعددی وجود دارد که با استفاده از آن ها می توان به تجارت و محافظت از سرمایه پرداخت. از جمله استراتژی معامله حملی carry trade که نقش مهم بازیگران فارکس بر اقتصاد جهانی را برای ما پررنگ می سازد.
علت انجام معاملات fx نیز بسیار متفاوت است. معاملات سفته بازانه معمولا توسط بانک ها، موسسات مالی، صندوق های تامینی و سرمایه گذاران خرد با هدف رسیدن به سود انجام می شود. بانک های مرکزی نیز از طریق سیاست های پولی، نظام ارزی و همچنین مداخلات ارزی خود بازار فارکس را به حرکت در می آورند. شرکت ها نیز برای انجام معاملات بین المللی خود و پوشش ریسک های ایشان نسبت به خرید و فروش ارز اقدام می نمایند. در مجموع سرمایه گذاران با پی بردن به اینکه «چه کسی و چرا در فارکس معامله می کند؟ » می توانند به سود مطلوبی برسند.