تثبیت ارز چیست؟

تثبیت ارز سیاستی است که در آن یک دولت ملی نرخ ارز ثابت مشخصی را برای پول خود با یک ارز خارجی یا سبدی از ارزها تعیین می کند. تثبیت یک ارز باعث تثبیت نرخ مبادله بین کشورها می شود. انجام این کار قابلیت پیش بینی بلند مدت نرخ ارز را برای برنامه ریزی تجاری فراهم می کند. با این حال، اگر از قیمت طبیعی بازار فاصله زیادی داشته باشد، حفظ و تحریف بازارها می تواند چالش برانگیز باشد.

کاهش بیش از حد ارز، استانداردهای زندگی داخلی را پایین نگه می ‌دارد، به کسب‌وکارهای خارجی آسیب می‌ رساند و تنش‌های تجاری با سایر کشورها ایجاد می‌کند.

در مقابل افزایش مصنوعی نرخ ارز به مصرف بیش از حد واردات کمک می ‌کند، نمی‌تواند در بلند مدت پایدار بماند و اغلب باعث تورم می ‌شود.

برای مثال ایالات متحده با 38 کشور اقدامات مبادله ای دارد که 14 کشور واحد پول خود را به دلار مرتبط می کنند.

تاثیر و نقش تثبیت ارز در اقتصاد

انگیزه اصلی برای تثبیت ارز، تشویق تجارت بین کشورها از طریق کاهش ریسک ارزی است. حاشیه سود برای بسیاری از مشاغل کم است، بنابراین یک تغییر کوچک در نرخ ارز می تواند سود را حذف کند و شرکت ها را مجبور به یافتن تامین کنندگان جدید کند. این امر به ویژه در صنعت خرده فروشی با رقابت بالا، صادق است.

کشورها معمولاً یک ارز با اقتصاد قوی تر یا توسعه یافته تر ایجاد می کنند تا شرکت های داخلی بتوانند با ریسک کمتری به بازارهای گسترده تر دسترسی پیدا کنند. دلار آمریکا، یورو و طلا از نظر تاریخی انتخاب های محبوبی بوده اند. تثبیت های ارزی بین شرکای تجاری ثبات ایجاد می کند و می تواند برای دهه ها باقی بماند. به عنوان مثال، دلار هنگ کنگ از سال 1983 با دلار آمریکا پیوند خورده است.

 فقط تثبیت ارزی واقع بینانه با هدف کاهش نوسانات می تواند منافع اقتصادی ایجاد کند. تعیین، بالا یا پایین بردن مصنوعی نرخ ارز باعث عدم تعادل می شود که در نهایت به همه کشورهای درگیر آسیب می رساند.

مزایای نرخ ارز ثابت

ارزهای تثبیت شده می توانند تجارت را گسترش دهند و درآمد واقعی را افزایش دهند، به ویژه زمانی که نوسانات ارز نسبتاً کم است و تغییرات بلندمدت نشان نمی دهد. بدون ریسک نرخ ارز و تعرفه، افراد، مشاغل و ملت ها آزادند که از معامله و مبادله به طور کامل بهره مند شوند. بر اساس تئوری مزیت نسبی، هرکسی قادر خواهد بود زمان بیشتری را برای انجام کاری که به بهترین شکل انجام می دهد صرف کند.

با نرخ‌های ارز ثابت، کشاورزان می‌توانند به‌جای صرف زمان و هزینه برای پوشش ریسک ارز با مشتقات، غذا را به بهترین شکل ممکن تولید کنند. به طور مشابه، شرکت های فناوری قادر خواهند بود بر ساخت رایانه های بهتر تمرکز کنند. شاید مهمتر از همه، خرده فروشان در هر دو کشور بتوانند از کارآمدترین تولیدکنندگان تامین کنند. نرخ ارز ثابت سرمایه گذاری بلندمدت بیشتری را در کشور دیگر امکان پذیر می کند. با تثبیت ارز، نوسانات نرخ ارز دائماً زنجیره تامین را مختل نمی کند و ارزش سرمایه گذاری ها را تغییر نمی دهد.

معایب تثبیت ارز

بانک مرکزی کشوری که دارای سیاست تثبیت ارز است باید عرضه و تقاضا را کنترل کند و جریان نقدینگی را مدیریت کند تا از افزایش تقاضا یا عرضه جلوگیری کند. این جهش ها می تواند باعث دور شدن یک ارز از قیمت ثابت خود شود. این بدان معناست که بانک مرکزی برای مقابله با خرید یا فروش بیش از حد ارز خود باید ذخایر ارزی زیادی را در اختیار داشته باشد.

زمانی که یک ارز با نرخ مبادله بسیار پایین تثبیت شود، کشورها مجموعه خاصی از مشکلات را تجربه خواهند کرد، این مشکلات برای معامله گران بازار فارکس نیز به وجود میآید. از یک سو، مصرف کنندگان داخلی از قدرت خرید برای خرید کالاهای خارجی محروم خواهند شد. فرض کنید که یوان چین در برابر دلار آمریکا بسیار پایین است. پس از آن، مصرف کنندگان چینی مجبور خواهند بود برای غذا و روغن وارداتی هزینه بیشتری بپردازند و مصرف و استاندارد زندگی آنها کاهش می یابد. از سوی دیگر، کشاورزان آمریکایی و تولیدکنندگان نفت خاورمیانه که به آنها کالاهای بیشتری می فروختند، تجارت خود را از دست می دهند.

مجموعه دیگری از مشکلات زمانی پدیدار می شود که یک ارز با نرخ بسیار بالا تثبیت شود. یک کشور ممکن است در طول زمان نتواند از تثبیت دفاع کند. از آنجایی که دولت این نرخ را بسیار بالا تعیین کرده است، مصرف کنندگان داخلی بیش از حد واردات را خریداری می کنند و بیش از آنچه که می توانند تولید کنند، مصرف می کنند. این کسری‌های تجاری مزمن فشار نزولی بر پول داخلی ایجاد می‌کند و دولت باید ذخایر ارزی را برای دفاع از تثبیت ارز هزینه کند. ذخایر دولت در نهایت تمام می شود و تثبیت ارز فرو می ریزد.

زمانی که یک ارز از بین می‌رود، کشوری که تثبیت ارز را بیش از حد بالا گذاشته است، ناگهان واردات را گران ‌تر خواهد یافت. این بدان معناست که تورم افزایش می یابد و مردم نیز ممکن است در پرداخت بدهی های خود با مشکل مواجه شوند. کشور دیگر متوجه خواهد شد که صادرکنندگانش بازارهای خود را از دست می دهند و سرمایه گذارانش از دارایی های خارجی که دیگر به اندازه ارز داخلی ارزش ندارند، پول از دست می دهند. نمونه هایی مثل پزو آرژانتین به دلار آمریکا در سال 2002، پوند انگلیس به مارک آلمان در سال 1992، و احتمالاً دلار آمریکا به طلا در سال 1971 ، تجارب شکست خورده تثبیت ارز هستند

نمونه ای از تثبیت ارز

از سال 1986، ریال سعودی با نرخ ثابت 3.75 به دلار تعیین شده است. تحریم نفتی اعراب در سال 1973 - واکنش عربستان سعودی به دخالت ایالات متحده در جنگ اعراب و اسرائیل - حوادثی را تسریع کرد که منجر به تثبیت ارز شد.

اثرات تحریم کوتاه مدت ارزش دلار آمریکا را کاهش داد و به آشفتگی اقتصادی منجر شد. در نتیجه، دولت نیکسون پیش نویس قراردادی را با دولت سعودی به امید بازگرداندن دلار به ارز فوق العاده ای که قبلا بود، تنظیم کرد. از این ترتیب، دولت سعودی از استفاده از منابع نظامی ایالات متحده، پس اندازهای فراوان خزانه داری ایالات متحده، و اقتصاد پررونق - اقتصادی اشباع شده از دلار - برخوردار شد.

در آن زمان، ریال به (SDR) که مجموعه ای از چندین ارز ملی یا سبد ارزی بود، متصل بود. تورم بدون اینکه به ارزی که اقتصاد مبتنی بر نفت آن را تقویت می کند متصل شود، افزایش یافت. به دلیل تورم بالا و بحران انرژی در سال 1979، ریال شروع به کاهش ارزش کرد. برای نجات آن از ویرانی کامل، دولت سعودی ریال را به دلار آمریکا متصل کرد.

تثبیت ارز تورم را کاهش داد. سازمان پولی عربستان این اعتبار را برای حمایت از رشد اقتصادی در کشورش و برای تثبیت هزینه تجارت خارجی می‌داند.